‘Dan moet je zelf even contact met de redactie opnemen’

SOEST Over sport kon je volgens hem niet genoeg pagina’s volschrijven. Maar cultuur? Moest dat nou echt in de krant? Ook Paul Smit had zijn persoonlijke voorkeuren, maar de krantenbaas bemoeide zich nooit met de inhoud van de Soester Courant. De directeur/uitgever vond dat de redactie zelfstandig en onafhankelijk te werk moest kunnen gaan.

Natuurlijk kon hij ook op z’n Paul’s mopperend door het bedrijfspand lopen. Volgens de meeste collega’s meestal volkomen onterecht. Maar hij had er net zo veel recht op als alle anderen. Hij mocht dan eigenaar/baas/algemeen directeur/uitgever zijn, Paul Smit was binnen de muren ook gewoon een van de werknemers tegen wie je alles kon zeggen, zolang er Fatsoenlands werd gesproken.

Als hij door de open deur van zijn kantoor liep, zes stappen verder de deur naar de drukkerij open zwaaide en plaatsnam achter de vergaarmachine of een van de persen, of drukwerk kon binden, dan was hij het meest in zijn element.

VEZELS Paul Smit was een loyale baas en een betrouwbare zakenpartner. Zijn woord was net zoveel waard als een handtekening. Lang voordat ‘maatschappelijke betrokkenheid’ een modeverschijnsel werd, praktiseerde Paul dit al - vaak in stilte - en konden clubs en organisaties mede dankzij hun trouwe sponsor grote en kleine initiatieven van de grond tillen. Als eigenaar/uitgever van de van de Soester Courant genoot Paul grote bekendheid. Ook als eigenaar en directeur van zowel Drukkerij Smit BV en Uitgeverij Smit BV, de bedrijven die respectievelijk in 1919 en 1922 waren opgericht door zijn opa Gijs.

Paul Smit stond bij de Soester Courant voor zelfstandige en onafhankelijke journalistiekZijn vader Everard nam later de leiding over van de drukkerij, oom Harry ontfermde zich over de krant. Paul groeide op in het pand waar vroeger de drukkerij was gevestigd, pal achter de huidige Lidl. ,,Als de ramen open stonden, hoorde ik in mijn slaapkamer de persen rollen”, vertelde hij ooit. Als tiener verrichtte hij alle denkbare werkzaamheden en leerde hij de drukkerij tot in de vezels kennen en op jonge leeftijd calculeren. Op zijn 21ste kwam hij in vaste dienst en werd hij snel bij het directieoverleg betrokken.

In 1983 nam Paul als derde generatie het bedrijf over en verhuisde met de drukkerij en de zetterij mee naar Amersfoort. Redactie, acquisitie en kantoor van de krant bleven aan de Van Weedestraat achter. Paul was in de dagelijkse gang van zaken vooral betrokken bij de drukkerij.

(Artikel gaat verder onder de afbeelding).

Gezelligheid, ergens iets te doen? Paul was erbij, samen met zijn vrouw.

De Soester Courant was het enige waarin hij niet zo veel moeite had om te delegeren. Hij gaf kantoor, acquisitie en redactie alle vertrouwen en bemoeide zich al helemaal niet met de inhoud van de krant. Hij vond dat de redactie zelfstandig en onafhankelijk moest kunnen werken. Vaak genoeg werd hij gevraagd om aandacht voor het een of ander in de krant, maar dan luidde zijn antwoord steevast: ‘Dan moet je de redactie even bellen’. Daarentegen stemde hij wel meestal spontaan in als hij werd benaderd om een club of activiteit te sponsoren. Op die manier droeg hij eraan bij dat de Soester Courant midden in de samenleving stond.

Hij was niet te beroerd om met een stapeltje kranten onder zijn arm de deur uit te gaan om ‘klachten te lopen’

STAPELTJE Paul wist dat zijn kinderen hem niet zouden opvolgen en zette negen jaar geleden een proces in om de drukkerij, die in de jaren tachtig en negentig marktleider was met kettingformulieren, te verkopen. Dat gebeurde in 2014. Vanaf dat moment was hij directer betrokken bij de krant en verhuisde hij zijn werkplek naar het redactiekantoor aan de Steenhoffstraat. Hij was niet te beroerd om met een stapeltje kranten onder zijn arm de deur uit te gaan om ‘klachten te lopen’. Omdat hij wist dat mensen op de krant zaten te wachten. Niet zelden ging hij ‘s avonds met zijn vrouw Carla nog een aantal brievenbussen langs.

Maar Paul besefte ook dat het na alle ontwikkelingen economisch niet meer haalbaar was om zelfstandig één krant uit te geven. In juni 2017 kwam de Soester Courant in handen van BDUmedia. Daarmee kwam na 98 jaar een einde aan een legendarisch Smit-tijdperk. Er ging een gedegen en zorgvuldig proces aan vooraf, want bij zowel de zakelijke transactie van de drukkerij als de uitgeverij toonde Paul zijn menselijke kant en zorgde hij ervoor dat de medewerkers op een goede manier konden doorgaan of afvloeien.

SO SOEST Daarbuiten was Paul ook actief, in het verleden voor De Narre Knollen, later voor het Groot Gaesbeeker Gilde en de organisatie van Koningsdag, maar vanaf zijn zeventiende bovenal aan de Bosstraat-Oost. Hij had geen schaar in huis, scouts hadden geen oog voor hem, Maar hoewel hij nooit het winnende doelpunt in een promotie- of kampioenswedstrijd voor het eerste scoorde, kon hij zonder overdrijven ‘Mr. SO Soest’ worden genoemd, niet eens alleen maar omdat hij van 1991 tot 2009 voorzitter was. Eentje die veel werkzaamheden graag zelf uitvoerde, omdat hij nu eenmaal van aanpakken hield. Liever ergens op het complex dan aan de bestuurstafel.

(Artikel gaat verder onder de afbeelding).

In de jeugd al aanvoerder (staand links).

Hij speelde een grote rol bij de totstandkoming van het nieuwe clubhuis, maar ook de kunstgrasvelden en leidde veel projecten waarmee de voetbalclub een stap voorwaarts kon zetten. Ook zat hij in de organisatie van onder meer het internationale jeugdtoernooi. Tussen de bedrijven door stond hij achter de bar met beide benen op de grond, buiten met een bezem in de hand, op het veld met een fluit in zijn mond of langs de lijn om de meiden aan te sporen.

Hoewel zijn functies, zowel zakelijk als in het verenigingsleven, het hem vaak opdroegen, was Paul niet iemand die vooraan stond of de schijnwerpers opzocht. Met een mix van onrust en koppigheid zette hij liever weer stoelen recht, sjouwde hij met spullen of leegde hij volle prullenbakken. Wat er zich ook afspeelde, niets ontging hem en de stoel waarop hij zat, werd nooit warm, hooguit als hij aan het kraken was met een vriendengroep. De titel van erevoorzitter van SO Soest was dik verdiend, net als de Koninklijke Onderscheiding.

KOFFIE EN KOEKJES In december 2017, een half jaar nadat de Soester Courant in andere handen was overgegaan, stapte de krant binnen bij Paul en zijn echtgenote Carla. Ze zaten er ontspannen bij. Paul haalde koffie en koekjes, een nieuwe scene in Huize Smit, net zo vers als de koffie. Kort ervoor hadden ze met het hele gezin en aanhang op Gran Canaria uitgerust.

,,Met de Soester Courant hebben we altijd een rol gespeeld in de Soester samenleving en dat is vandaag de dag niet anders. Dat hoor je nog steeds, ook van de gemeente, en het blijkt telkens weer uit allerlei onderzoeken. Ik hoop dat bij andere mensen in Soest het besef boven komt dat de geprinte media een belangrijke rol zullen blijven vervullen in de samenleving”, zei Paul in december 2017.

(Artikel gaat verder onder de afbeelding).

Bestuurder, maar wel eentje die zijn handen uit de mouwen stak.

,,Het overdragen was een ingrijpende beslissing, waar je nog wel even een tijdje over nadenkt. Wat moet er worden van de vaste medewerkers die er ook al zo lang bij betrokken zijn? En de traditie van drie generaties Smit in de wereld van de Soester Courant, dat is ook niet niks. Maar ik heb er rust bij. Vooral ook omdat het goed gekomen is met de betrokkenen, inclusief mijzelf.”

‘Het leven na de krant’ stond er als kop boven het artikel. Paul had tijd nodig om zich in zijn nieuwe rol op z’n gemak te voelen. Sinds vorig jaar had hij zijn draai helemaal gevonden. Paul maakte vorige week dinsdag nog afspraken met de Soester Courant over de Vendelierspagina’s van SO Soest. Verder had hij genoten van zijn opa-dag met de kleine Dylan. En ‘s avonds moest hij met zoon Laurens natuurlijk ‘nog even’ naar zijn tweede huis op de Bosstraat-Oost, waar zijn ‘vierde kind’ woont en waar altijd nog wel een klusje te klaren was. Dat tweede huis werd Paul’s eindstation. Het leven na de krant was hem niet lang gegund.

SCHOKGOLF Paul laat zijn vrouw Carla, twee dochters, één zoon, een kleinzoon, twee schoonzoons en een schoondochter achter. Los van het persoonlijk verdriet en leed van de familie heeft de plotselinge dood van Paul Smit een schokgolf van reacties teweeggebracht. Hij was geliefd bij veel mensen, in het hele spectrum van de maatschappij. Omdat hij altijd bereid was te helpen, een luisterend oor bood, van gezelligheid hield en als het moest zijn mening gaf, maar eigenlijk niet wist hoe je boos kon worden.

Gewaardeerd werd Paul omdat hij immer attent was, omdat hij mensen kon winnen voor een goed doel. Hij cijferde zichzelf weg. Met de krant maar vooral als persoon stond hij midden in de lokale samenleving die zijn onvoorwaardelijke liefde had. En voor wie het nog niet wist: de afgelopen week is bevestigd dat die liefde wederzijds was. En zal blijven.

Column VanBeektotweek

Beste Paul,

We hebben wel eens tegenover elkaar gezeten, waarbij mijn verbale vuist de tafel deed kraken en de muren deed schudden. Je had moeite met boosheid. Je had het niet in je en wist niet hoe ermee om te gaan. Soms besefte je naderhand dat de opwinding meestal voortkwam uit de betrokkenheid bij de krant. Dat ik in mijn overtuiging - niet één op één hetzelfde als gelijk hebben - het beste eruit probeerde te halen. Eenmaal voelde ik mij oprecht onterecht door jou behandeld. Dat heb ik je laten weten ook.

Maar ach man, dat valt in het niets in die ruim 27 jaar dat jij mijn baas was en in die hoedanigheid een grote rol hebt gespeeld in bijna de helft van mijn leven. Mijn baas omdat ik dankzij jou altijd brood op de plank had en op vakantie een souvenirtje kon kopen; omdat je me faciliteerde in mijn werkzaamheden.

Nog maar net was ik in vaste dienst toen ik een prachtige, bruut alle ribben uit het lijf scheurend tweedehandsje (z.g.a.n.) aanschafte. Die parkeerde ik voor het kantoor/de kolenmijn aan de Van Weedestraat. Een oogknip later had een vrachtwagen m’n portier meegezogen. Jij smoorde mijn opwellende tranen door de reparatiekosten voor je rekening te nemen, terwijl het mijn eigen stomme schuld was. Jaren later, in mijn ‘Duitse fase’, deed je er nooit moeilijk over als ik in weer eens een lang weekeinde net zoveel kilometers aflegde als een lokale journalist in een half jaar in zijn werkgebied. Het tekende je ruimhartigheid, getuigde van je waardering, en maskeerde wellicht ook dat je op school had gespijbeld tijdens schouderklopjes geven. Maar goed, jezelf op de borst slaan heb je ook nooit gedaan.

Je verborg je fronsende wenkbrauwen achter de grijns op je gezicht als je de horecarekening van de bedrijfssportcompetitie aantrof op het bureau in je kantoor waarvan de deur zelden dicht was. Dan had je die avond met pijn je kluppie verlaten om ons aan te moedigen en er eentje op de goede afloop te nemen en wist je dat we het gezellig hadden gehad. Je nam ons en aanhang - in een tijd dat zoiets nog kon - ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de krant - mee naar Londen.

Met je technische achtergrond was je tactisch misschien niet altijd de uitblinker, maar je liet iedereen in zijn waarde. Zo heb ik dat ervaren, ook als er voor jou genoeg reden was om die mooie eigenschap even te laten varen. Je hield niet van confrontaties en probeerde te verbinden en interne conflicten uit de wereld te helpen, al was dat niet bepaald het makkelijkst te verteren toetje dat je op je bord kreeg. Sorry daarvoor.

Ik wil je bedanken voor je geduld, je medewerking, je vertrouwen en vooral voor alle vrijheid die je me hebt gegeven, ook als je je bedenkingen had, zelfs als je het er niet mee eens was. Ik wil je bedanken dat je als baas mij altijd het gevoel hebt gegeven dat ik eigen baas was, en zo sportief was om elke maand op tijd - mede dankzij Henny van Woerkom, de zelfbenoemde eerlijkste boekhouder - mijn salaris over te maken. Bedankt voor alles Paul.
Pak je rust.

Johan van Beek.