Herenboeren uit Soest strijken neer rond Paleis Soestdijk

SOEST De herenboeren uit Soest hebben een stek gevonden om vanaf 2022 hun duurzame landbouw te bedrijven. Op 16 hectare grond rond Paleis Soestdijk met een boerderij als thuishaven. Welkom Herenboeren Willemshoeve.

Het zoeken naar een geschikte plek duurde vier jaar. Toen de koninklijke domeinen in beeld kwamen, werd eerst ingezet op het pachten van de gronden. De herenboeren hadden ook geen budget voor de aankoop. Nadat de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet aanstuurden op verkoop, gloorde er een nog mooier perspectief. ,,We bedachten dat het supergaaf zou zijn om hier een mooie plek te bouwen waar heel veel mensen energie van krijgen”, vertelt voorzitter Henk Vroom van Herenboeren Willemshoeve.

Een van de kartrekkers, die anoniem wenst te blijven, van de herenboeren stond op en besloot de investering op zich te nemen. Het werd een acquisitie tegen marktprijs, dat weten Vroom en bestuurslid Ronald van der Vight wel. En nu zijn de weilanden tussen de Biltseweg en de Jachthuislaan, een lap grond langs de Praamgracht op Baarns territorium en boerderij de Willemshoeve in bezit van Herenboeren Willemshoeve (voorheen Herenboeren Soest). Een gebied van 16 hectare. De weilanden direct grenzend aan de Willemshoeve horen daar overigens niet bij. 

WAARD VAN DE WILLEMSHOEVE De boerderij is al vijf generaties het woon- en werkterrein van de familie Van Zijtveld. Nu pacht Gijs van Zijtveld de boerderij en de gronden nog van de koninklijke familie. Hij wist al dat de pacht zou gaan stoppen vanaf november 2022 en liet de nieuwe eigenaren weten dat hij graag op zijn zo vertrouwde stek wilde blijven en mogelijk van dienst kan zijn voor de herenboeren. ,,Hij krijgt ook een rol wat ons betreft, hij wordt de waard van de Willemshoeve”, zegt Vroom. ,,Een toezichthouder voor wanneer de herenboer of -boerin naar huis gaat.”

Het gemeentelijk monument wordt opgeknapt en krijgt mogelijk ook een publieke functie. Daarbij zou de historische band met Paleis Soestdijk aan bod komen. Gijs van Zijtveld heeft daar veel verhalen over te vertellen. De boerderij ligt ook langs een provinciale fietsroute. Ook daarom zien de herenboeren toeristische potentie.

RUNDEREN EN BOOMGAARD Het einde van de pacht betekent ook dat de circa veertig paardenhouders naar een andere thuishaven voor hun dier moeten uitzien. ,,Voor hun is helaas geen ruimte op de herenboerderij”, zegt Vroom. ,,We hebben de grond echt nodig voor de exploitatie van de boerderij. Alleen de eigen paarden van Gijs kunnen wel blijven.”

Tussen Jachthuislaan en Biltseweg zal onder meer fijne groenteteelt plaatsvinden. Sla, wortels en bonen bijvoorbeeld. Het overgrote deel blijft echter weiland waar vooral runderen zullen grazen. Ook krijgen varkens er een plek. Op het perceel in Baarn zal in het verlengde van de huidige boomgaard van Paleis Soestdijk een boomgaard van de herenboeren verrijzen, met legkippen tussen de bomen. Ook wordt plek ingeruimd voor wat akkerbouw: uien, aardappelen en wellicht zonnebloemen en granen bestemd voor dierenvoer.

SOEST ÉN BAARN Ze vinden het een leuke bijkomstigheid dat ze als herenboeren nu zowel in Soest als in Baarn actief worden. Dat boort immers ook weer een nieuwe doelgroep aan. Vroom: ,,We hebben al wel wat leden uit Baarn maar nog niet heel veel. Baarnaars zijn van harte uitgenodigd om mee te doen. In Soest weet iedereen wel van de herenboerderij, in Baarn nog niet. We zullen daar de komende tijd dus op de trom gaan slaan.”

Momenteel telt Herenboeren Willemshoeve rond de 200 leden en is er nog ruimte voor circa 50 leden. Een lid is meestal een gezin. Uiteindelijk is het de bedoeling dat vijfhonderd monden worden gevoed met het vlees, de groenten en het fruit van de nieuwe gronden van de herenboeren.

STAGE OP BOERDERIJ Een lid betaalt 2000 euro en is daarmee mede-eigenaar van de coöperatie, van de exploitatie van de boerderij, niet van de gronden en gebouwen. Om ook te kunnen eten moeten leden wekelijks tussen de 9 en 15 euro per persoon betalen voor een pakket. 

Maar die prijzen zijn nog afhankelijk van de wensen van de leden, verduidelijk Van der Vight. Vinden zij het bijvoorbeeld belangrijk dat de koeien langer leven dan de nu geplande twee tot vier jaar, dan zal de prijs van het vlees wat stijgen. Hij heeft inmiddels een indruk gekregen hoe duurzame landbouw in de praktijk werkt, tijdens zijn stage op een boerderij.

NATUURINCLUSIEVE LANDBOUW De zoektocht naar een geschikte boer of boerin is nu in volle gang. Daar helpt de landelijke organisatie Herenboeren aan mee. Het kunnen er ook wel eens twee worden, want Herenboeren Willemshoeve verwacht een functie van anderhalf fte nodig te hebben. Daarnaast zal de boer loonwerkers voor piekmomenten inhuren. Een lokale boer heeft hun voorkeur. 

Het stempel ‘biologisch’ krijgen de producten niet. Dat is ook helemaal niet nodig, zegt Henk Vroom. ,,Zo’n certificering heeft geen waarde want we gaan onze producten niet op de markt brengen. Biologisch wordt bij ons sowieso de ondergrens. We houden de kringloop zo klein en lokaal mogelijk en gebruiken geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Ook gaan we sterk investeren in de bodem en in de biodiversiteit. We worden echt natuurinclusief.”

Door Hans Veltmeijer