Gemeentelijke scheiding door de bult

SOESTERBERG De weg van Soesterberg naar Soest is het onderwerp van de themaochtend die elke laatste woensdag van de maand in dorpshuis De Linde wordt gehouden onder het motto 'een bakkie, plaatje en praatje.' Op 31 oktober zal uit de beelden blijken dat die weg eeuwen lang bepaald niet over rozen ging.

Jan van Steendelaar

Het tracé is meerdere malen verlegd. Behalve de weg komt ook de bebouwing aan de vroegere en huidige route aan de orde. Zoals gebruikelijk kunnen bezoekers aan de hand van deze beelden hun herinneringen ophalen.

Over het Soester Hoogt, ten noorden van Soesterberg tussen landgoed De Paltz en de vliegbasis, liep vroeger een kerkpad, niet meer dan een karrenspoor, van het gehucht Soesterberg over 't Hoogt naar Soest. Soesterbergers waren door deze heuvel veel meer op omliggende gemeenten Zeist en Amersfoort georiënteerd dan op de gemeente Soest waar het toe behoort. Omdat 'de bult' in het noordoostelijk deel van de Utrechtse Heuvelrug op 51 meter boven NAP' een barrière vormde, werd omstreeks 1933 een deel van het Soester Hoogt afgegraven, zodat de weg minder hoog werd. De naam veranderde in Banningstraat en nog later in Veldmaarschalk Montgomeryweg. Omdat de startbaan van vliegveld Soesterberg langer gemaakt moest worden voor snellere vliegtuigen werd de weg over 't Hoogt verlegd naar het oosten en kreeg de naam Van Weerden Poelmanweg.

Den Bergh is ontstaan aan de Wegh der Weegen in 1650, een nieuwe weg van Amersfoort naar Utrecht. Rond de buitenplaatsen kwamen arbeiderswoningen voor daggelders. Voor school en kerk waren de bewoners aangewezen op Soest, alleen te bereiken over karrensporen over de toen nog kale heide. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen Den Bergh omgedoopt was in Soesterberg, kwam er meer aandacht voor een betere verbinding. Uit de beelden zal blijken dat die weg lange tijd van slechte kwaliteit is geweest. De toestand van de weg, ongeveer 10 kilometer, en de natuurlijke hindernis van het Soester Hoogt, ook wel De Bult genaamd, verklaren veel over de wat moeizame relatie tussen beide in het verleden. Tot 1953 ging de route over het vliegveld, met stoplichten wanneer er vliegtuigen moesten opstijgen of landen. Toen dat te gevaarlijk werd is de Van Weerden Poelmanweg aangelegd.

RADIODISTRIBUTIE Was het afgraven al een zwaar karwei, dat was ook het transport van de zware palen voor het bovengronds netwerk voor radiodistributie door de Radio Centrale Soestdijk. Vanaf de Julianalaan waar de centrale was gevestigd werd de kabel via de Eng, de Soesterbergsestraat en de bult naar tegenover restaurant 't Zwaantje ingegraven. Van daaruit werd het signaal verder bovengronds gedistribueerd. De lange zware palen werden soms drie of vier tegelijk met een handwagen de bult over geduwd. Er waren minstens twee sterke kerels nodig om dat voor elkaar te krijgen, meestal kregen ze hulp die zeer welkom was.

Belangstellenden voor dit onderwerp kunnen woensdag 31 oktober in De Linde aan de Christiaan Huygenslaan terecht van 10.00 tot 12.00 uur, de toegang is gratis.