Postcommandant Harrie Tolboom is al 38 jaar bij de brandweer, maar komt veel zaken tegen die hij zelf ook nog niet kende.
Postcommandant Harrie Tolboom is al 38 jaar bij de brandweer, maar komt veel zaken tegen die hij zelf ook nog niet kende. Eempers

Duik in het archief van de brandweer

29 juli 2018 om 13:30 lokaal

SOEST 'Anderen helpende, brand ik zelf op' is de lijfspreuk van de beroepsgroep archivarissen. Die is niet van toepassing op Harrie Tolboom, postcommandant van de Brandweer Soest, want hij is geen echte archivaris, noch is hij opgebrand.

Jan van Steendelaar

Harrie Tolboom is vol energie bezig met het op orde brengen van het brandweerarchief van het korps Soest en de vereniging. Samen met Gerrit Schuurs is hij eraan begonnen in de hoop dat het dit jaar nu de brandweer 95 jaar bestaat klaar zou zijn. Dat gaat niet lukken. ,,Dan maar bij het honderdjarig jubileum,'' zegt hij.

Tolboom is al 38 jaar bij Brandweer Soest en heeft samen met Jan Dogterom die al zijn veertigjarig jubileum heeft gevierd, een flink deel van de geschiedenis meegemaakt, ,,maar zelfs wij weten niet meer hoe het was in onze begintijd." De geschiedenis heeft hem altijd geïnteresseerd, ,,en die zit er zoveel in deze club. Het zou zonde zijn als de historie ervan verdwijnt. Daarom is het goed dat je dingen bewaart en dat mensen kunnen terugvinden wat hier allemaal is gebeurd. Of toen alles wel zo netjes ging en mooi was? Het was ook kommer en kwel. Ik vind het mooi om te kunnen volgen waar we vandaan komen, hoe het is ontstaan, wat het ons heeft gebracht en waar we nu zijn. Ik zou het heel leuk vinden als de generatie na ons zich er ook voor interesseert. Maar wat ermee gebeurt is uiteindelijk aan hen die na ons komen."

Oude foto's heeft hij altijd bijzonder gevonden, ,,maar dit is ook heel leuk om te doen," zegt hij, terwijl hij geschreven en gedrukte stukken ordent. Hij zegt met nadruk : ,,Dit is van Soest, niet van de regio. Als er ooit wat met vereniging gebeurt of we moeten afscheid van archief nemen, dit stuk historie moet aan Soest gekoppeld blijven, dit moet echt voor Soest geborgd zijn."

De aanleiding voor Tolboom, die assistentie heeft van Gerrit Schuurs die 35 jaar actief lid is geweest, om een begin te maken met het ordenen van het archief, is het zoeken naar spullen voor inrichting van een brandweerkamer in Museum Soest. ,,We kwamen zoveel leuke spullen tegen waar veel historie aan zit maar waarvan weinig mensen nog iets weten. Zo kwamen we bij het archief uit, waarvan Ries Steenman een van de grondleggers is geweest. Hij heeft vaak gezegd: daar moeten we eens voor gaan zitten. Het is er nooit van gekomen. Nu de archiefruimte is leeggekomen doordat er delen naar de gemeente en de Veiligheidsregio Utrecht zijn gegaan, vond ik het tijd om eraan te beginnen." In wat verloren uurtjes in de zomer is hij begonnen aan het monnikenwerk om tachtig, negentig archiefdozen door te spitten en de inhoud eerst op jaartal in hangmappen te ordenen.

Daarbij komt een grote verleiding om de hoek kijken, namelijk om elk geschreven en gedrukt stuk door te lezen. Hij wordt daarin geremd doordat veel stukken met verschillende handschriften zijn geschreven, dus dat leest niet zo snel. ,,Maar ik ga niet pluizen. Ik stop eerst alles op jaartallen weg. Als dat gebeurd is, wordt alles per jaar op datum gelegd." Maar hij geeft toe dat de inhoud van al die dozen hem nieuwsgierig maakt. ,, Ik weet echt niet wat ik allemaal tegen ga komen."

Wat hij inmiddels wel weet is dat er in de loop van 95 jaar een en ander is verdwenen. ,,Je merkt dat er documenten weg zijn. Er ontbreken stukken en er zijn lege mappen, met name die betrekking hebben op de oorlog. Misschien dat ik die nog tegenkom omdat ze ergens anders terechtgekomen zijn." Het verbaast hem eerlijk gezegd niet dat het archief niet compleet is. ,,Het komt nog uit de oude kazerne en het is zo vaak verhuisd. In de loop van 95 jaar hebben mensen erin zitten zoeken, er dingen uitgehaald en niet teruggelegd of verkeerd opgeborgen. Maar op wat we nog wel hebben zijn we zuinig en wat er weg is weten we niet."

Tolboom (,,ik voel me een beetje een cultuurbewaker van de brandweer") vindt de ' jubileumdingen,' die hij tegenkomt leuk: nieuwjaarskaarten, programma's, uitnodigingen, maar ook folders, kranten, vakbladen, vergunningen. Ook is hij veel mooie foto's tegengekomen. ,,Ik dacht dat ik alle foto's wel kende,maar dat is niet zo." Probleem is dat er zo weinig mensen meer zijn die degenen kennen die op de foto's staan. ,,Namen ken je wel maar het is moeilijk om die bij de mensen op de foto's te plaatsen."

Hij komt ook veel tegen waarvan hij denkt: wat moet ik ermee. Wat niet specifiek des brandweers is legt hij op een stapel en bekijkt hij later wel. Pas als alles uitgezocht is, kan bekeken worden wat er verder mee kan. ,,We hebben hier oude kranten, zelfs uit het oprichtingsjaar 1923. Misschien is het leuk om van brandweerberichten een jaarjournaal te maken. Ook kun je beoordelen welke stukken en foto's ingescand kunnen worden. Daar kom je pas achter als je ermee aan 't stoeien bent. Uiteindelijk is ons ideaal om een bibliotheek in de richten en het archief beschikbaar te hebben voor de leden."

Zover is het nog niet. Er staan nog tientallen dozen waarvan de inhoud uitgezocht moet worden. Dat geldt ook voor de films, de dozen met negatieven en kisten vol dia's. Kortom, voor Tolboom en Schuurs ,,is er nog zat te doen."

Met zijn neus in de documenten. Gerrit Schuurs ordent zoveel mogelijk.
advertentie
advertentie