Minder publiek, maar wel een bijzondere Nationale Taptoe in Soesterberg

SOESTERBERG Vliegbasis Soesterberg is dit jaar het decor van de Nationale Taptoe. Het moest in de buitenlucht vanwege de coronapandemie, en daarom was het vertrouwde Ahoy geen optie. De aftrap donderdag werd een bijzondere belevenis, waarbij de verbondenheid met het publiek voelbaar was. Sobere maar waardige militaire muziek, terug naar de kern van de militaire taptoe. Een verslag van de openingsdag.

Door Martin Huizenga

De Nationale Taptoe heeft een jaartje overgeslagen. Door de bekende reden moet het overdag en in de open lucht. De mededeling ‘Op 1200 zitjes van overheidswege driekwart bezet’ trekt een spontaan gelach. Alle bezoek is bewezen gezond. Bij de krijgsonderdelen hoort een orkest, kapel, fanfare of band voor ‘ceremoniële taken, staatsaangelegenheden en herdenkingen’. Eén keer per jaar een serie optredens voor het Nederlandse publiek, daarom ‘Nationaal’. 

NATUURTONEN De vliegbasis bij het Nationaal Militaire Museum (NMM) in Soesterberg bleek de meest geschikte locatie. Het festijn valt in zijn soort ‘binnen de top drie van de wereld’. De Taptoe heeft een roemruchte geschiedenis. Ontstaan begin 17e eeuw. Drie tonen (taps) die het einde van de dag aankondigen (toe). Verwant aan de Engelse Last Post. Natuurtonen, zonder de ventielen van de trompet te bespelen. Ook bij de twee minuten stilte op 4 mei. 

VETERANEN Begonnen in Delft 1954, na 20 jaar Breda 29 keer, beide in de open lucht. Dan overdekt, eentje in Den Bosch en daarna Ahoy Rotterdam. Vandaag opgeluisterd door ‘Lights in Motion’ met vuur en dans en de befaamde ‘Dutch Pipes & Drums Highland Dancers’ uit Tilburg. Nog geen uitwisseling met buitenlandse bands. ,,Dat komt wel weer”, zegt voorzitter Ton Nijkamp, die de pers opvangt. ,,In tien dagen 9000 bezoekers, met twee dagen voor onze veteranen. Muziek is ook een manier van verwerking. In Ahoy was dat 22.000 in vijf dagen. Daar een overvloed aan projecties en lichteffecten.” De verzuchting ontbreekt nog net.

TUBA’S Een tentenkamp, het oefenonderkomen van de militaire korpsen. Hier en daar geparkeerde instrumenten, zeven tuba’s op een rijtje. De ene band oefent een riedeltje toonladders op bronskleurige blaasinstrumenten, een andere op glimmend zilver. De muzikanten in stijlvolle en kleurrijke uniformen. Vrijwel allemaal beroeps. Het totaal aantal muzikanten met ondersteuning bedraagt 400.

Op naar de rechthoekige arena. Aan drie kanten tribunes, aan een korte open kant de glazen wand van het NMM met een groot overstek, ‘geeft een ongekend goede akoestiek.’ Het NMM is gewoon open, vol vakantievierende kinderen die hun neuzen platdrukken tegen de ruit. Het decor tegen de glazen wand bestaat uit een roodwit geblokte radarwagen waar de regie zit. Rechts uit de flank een tank met de Nederlandse vlag in top en links drie luchtdoelraketten in een afvuurmechanisme met zo’n ronde luchtdoelvlag, hoe staat de wind. ‘We beginnen ietsje later, één bus met een band heeft bandenpech’.

MARSEN Een klein podium voor de dirigent en een opening van zee-, lucht-, landmacht en de marechaussee. De muziek bestaat voor een deel uit marsen. Je moet er van oudsher op kunnen marcheren. Eentje uit mijn jeugd met een tekst ingevuld door de volksmond: ‘Turf in je ransel’. Maar ook Ennio Morricone en muziek van Glenn Miller, waar je ‘in the mood’ van raakt. Volop neuriet het publiek mee. Het swingt de pan uit door muzikanten strak in het gelid. Na de laatste noot een enthousiast applaus. De dirigent neemt dat onbeweeglijk saluerend in ontvangst. 

ERFGOED De doedelzakken zijn in aantocht. Fascinerende muziek. Voor de zesde keer te gast. ‘Met 68 jaar de oudste van Europa’ en dus ook van Schotland. De tamboer maître ziet er ruig uit, beetje rossig met lange baard en in een schotse ruit gehuld. Ondersteund door frêle danseressen met Schotse danspasjes. Een oase van muziek, gelardeerd met een vuurspuwer en saluerende matrozenmeisjes. Maar het is vooral snuiven aan een wereld vol traditie. Je voelt de verbondenheid met het publiek, veelal oud-militairen. Zij zijn er eventjes uit en ook helemaal thuis. ,,We keren dit jaar terug naar de kern van de militaire taptoe. Een presentatie van het traditionele erfgoed: De militaire muziek, sober maar waardig”. Een bijzondere belevenis tot en met zondag 29 augustus.