Kunst herinnert nog aan Ons Belang

SOESTERBERG Partij Ons Soesterberg (POS) heeft de suggestie gedaan om bij nieuwbouw van door brand verwoeste bedrijven een combinatie te maken met de bouw van betaalbare woningen voor starters en ouderen. Daarmee zou de in 1980 verdwenen woonwijk Ons Belang kunnen terugkeren die voor bedrijfsvestiging moest wijken.

door Jan van Steendelaar

Aan die karakteristieke wijk langs de Amersfoortsestraat zijn nauwelijks nog tastbare herinneringen te vinden. De straatnaambordjes van de Andriessestraat, Dijkhuisstraat en Sinnemaplein zullen nog wel ergens bewaard zijn gebleven en de straatklinkers zullen op adressen in het dorp hergebruikt zijn, maar veel meer zal het niet zijn. Afgezien van van het kunstproject van de Soester kunstenaar Ton Paauw. Hij ontwierp het Kunstproject Bloemheuvel, de naam die de vervangende wijk van Ons Belang kreeg. 

Paauw: ,,Als beeldend kunstenaar wilde ik iets maken om de ontstane geschiedenis en de herinneringen niet verloren te laten gaan. Het werd een monument, een drie dimensionale plattegrond van een veel voorkomend type woning, als fundament voor nieuw op te bouwen herinneringen. Dit object heb ik geplaatst in de nieuwe wijk, aan de rand van een bos met oude eiken. Ik vond deze plek belangrijk omdat de eiken al een stuk geschiedenis in zich meedroegen. Door het monument hier te plaatsen kon er een gezamenlijke geschiedenis opgebouwd worden. Ook creëerde ik hier een mooie speel- en verzamelplek, een herinneringsplek in de natuur.” 

Het kunstwerk werd in overleg met de huurdersvereniging Ons Belang gekozen. Dat gold ook voor de tekst daarbij: ,,Fundament van een verleden. Van een goede oude tijd. Voor velen dierbaar. Maar Ons Belang verloor de strijd. De bewoners.”

De 78 eengezinshuizen die de wijk Ons Belang vormden werden in 1922-1923 gebouwd door de onderofficiersvereniging Ons Belang. Daaruit kwam de gelijknamige woningstichting voort, opgericht om de huizen te beheren en te onderhouden. De bewoning werd destijds via de hiërarchieke weg geregeld: adjudanten in de voorste huizen, daarachter de sergeanten-majoor en ten slotte de sergeanten en korporaals. Maar omdat de militairen er niet voor voelden om de gezagsverhoudingen tijdens het werk ook nog eens ,in volgorde van rang’ in vrije tijd te handhaven, kregen ook burgers een kans op een woning in de rustige wijk.

Hoewel, rustig….. De op de vliegbasis gestationeerde straaljagers die laag over de wijk scheerden, zorgden voor veel lawaai, al waren de bewoners eraan gewend en klaagden ze er niet over. Waar ze wel over klaagden was het gebrek aan onderhoud. Pogingen om er iets aan te laten doen liepen op niets uit. Echt nijdig werden ze toen in de jaren zeventig uitlekte dat het bestuur van de woningstichting de huizen wilde laten afbreken en ze te vervangen door 120 nieuwe.

De bewoners verzetten zich hier hevig tegen, maar toen Jan Schaefer, destijds PvdA-staatssecretaris van volkshuisvesting en ruimtelijke ordening, bij een bezoek aan de wijk met het geluid van de juist op dat moment overvliegende straaljagers werd geconfronteerd, was het lot van de wijk bezegeld: Schaefer toen: ,,Deze huizen mogen nooit gerenoveerd worden al kost het maar duizend gulden.“ Geen renovatie dus maar nieuwbouw in Bloemheuvel. Daar, aan de rand van het bos, herinnert alleen nog het kunstwerk aan Ons Belang