Boek Soester Jan Poortman over dienstplicht vader in Nederlands-Indië

SOEST Van de hand van de Soester schrijver Jan Poortman verscheen onlangs bij uitgeverij Boekscout het boek ‘Vader moest naar Indjepoe’. Het boek gaat over de uitzending van vader Jan Willem Poortman als dienstplichtig soldaat naar voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1946 t/m 1949. De periode rondom de zogenoemde politionele acties.

Poortman beschrijft de weerslag van deze periode op de tweede generatie, de generatie van hemzelf. Hij doet dat in twee delen.

,,In het eerste deel wordt aan de hand van een groot aantal citaten uit de meer dan 2000 brieven van - en aan - vader Jan Willem, een beeld geschetst van hoe deze zijn rol als mortierschutter, ervaren heeft”, aldus de schrijver. ,,Angst, gevaar, dreiging, zorgen, verveling, ontbering, hoop, verlangen naar terugkeer, wanhoop, teleurstelling, onbegrip, benadeling bij terugkeer en nog veel meer van deze fenomenen spelen daarbij een rol.”

PTSS ,,Vader Jan Willem hield aan deze meer dan drie jaar durende periode een (destijds onbenoemde) PTSS over, die verder zijn hele leven heeft beïnvloed. Signalering daarvan, opvang daarvoor of debriefing bestonden nog niet en er was zelfs niet eens een woord voor.”

Voordat Jan Willem vertrok werkte hij tegen een laag loon als slagersjongen. Daar stond de belofte tegenover dat hij uiteindelijk de slagerij zou overnemen. Toen hij na drieënhalf jaar terugkeerde stond er iemand anders als eigenaar in de slagerij en stond hij ‘op straat’. Ook dat heeft zijn verdere leven sterk beïnvloed en gefrustreerd.

VERHALEN Het tweede deel van het boek bestaat uit een dertigtal verhalen van zoon Jan. Hij vertelt in zijn boek hoe dit alles het leven van zijn vader tot aan diens overlijden in het jaar 2000 - en het leven van het gezin waarin Jan leefde - heeft getekend.

,,Vader Jan Willem was een lieve, zorgzame, toegewijde, behulpzame en doorgaans vriendelijk ogende man met veel idealen. Maar je moest altijd op je hoede zijn omdat op elk moment een uitbarsting kon plaatsvinden van wat de moeder ‘de tropenkolder’ noemde. Zeker op momenten dat op radio en tv of in de pers weer berichten over de Indië-periode verschenen, was dat in alle heftigheid het geval. Maar ook op andere momenten kon vader Jan Willem zomaar opeens heel kwaad worden of juist heel neerslachtig zijn. Hij heeft deze last altijd met zich moeten meedragen.”

JAREN DAARNA Vader moest naar Indjepoe’ is een boek dat gemakkelijk leest en dat uit de eerste hand laat zien hoe het leven van een dienstplichtig soldaat in voormalig Nederlands-Indië - en nog vele jaren daarna - er uit zag. De titel van het boek is onbewust bedacht door een neefje, destijds een peuter, dat de woorden ‘Indië’ en ‘Tjepoe’ (nu Cepu) samentrok tot ‘Indjepoe’. Het boek ligt op voorraad bij de boekhandels van de Ven en Bruna in Soest. Bestellen kan ook via de uitgeverij www.boekscout.nl