Gevlucht voor natuurgeweld

Even terug, maar snel weer naar Oost-Congo

SOEST Ze zijn gevlucht voor aardbevingen en een vulkaanuitbarsting. Vanwege het natuurgeweld in Oost-Congo hebben Maarten Schimmel en Marina van der Avort hun toevlucht gezocht in hun ‘thuisbasis’ Soest, maar komende week stappen ze alweer op het vliegtuig.

Waar de actieve vulkanen aanvankelijk geen directe gevolgen leken te hebben voor de Soesters, moesten ze uiteindelijk toch de wijk naar hun moederland nemen. De lava was weliswaar op enkele kilometers van hun woonplaats Gomo tot stilstand gekomen, door de aardverschuivingen die de dag na de uitbarsting volgden dreigde de lava onder de stad door te gaan stromen. Op dat moment pakten Maarten en marina hun koffers.

NATIONAL PARK ,,Wij wonen ruim acht jaar in Goma, Oost Congo, aan de grens met Rwanda, pal op de evenaar. Wij werken voor Virunga National Park, ik als CFO en Marina als coördinator van internationale reizen”, verklaart Maarten hun verblijf in het Afrikaanse land. ,,Virunga is het oudste natuurpark van Afrika. Het omvat een oppervlakte van 790.000 hectare. Het park is uniek vanwege zijn actieve keten van vulkanen, het huisvest de spectaculaire bergmassieven van de Rwenzori en Virunga, de twee meest actieve vulkanen van Afrika. Daarnaast kent het gebied een verscheidenheid van habitats die elk andere Afrikaans park overtreft. Er zijn moerassen, steppen, maar ook de gletchers van de Rwenzori op 5.200 meter hoogte. Verder komen er lavavlakten voor, maar ook savannen op de hellingen van vulkanen. In het park zijn berggorilla’s te vinden, een bedreigde diersoort, er zijn er nog circa 1500 in de wereld, waarvan een derde in Congo.”

SPECTACULAIR Goma heeft 2 miljoen inwoners. Volgens Maarten is het een superarme stad die ligt aan een van de ‘Great African Lakes’, Lake Kivu. ,,Van alle kanten in Goma zie je de Nyiragongo vulkaan die zich op een afstand van 10 kilometer bevindt. Het is een 3500 meter hoge berg die we tweemaal beklommen hebben. Bovenop de krater kijk je in een kolkend lavameer, enorm spectaculair. De laatste keer dat deze vulkaan uitbarstte was in 2002. Toen is lava naar en door Goma gestroomd, helemaal tot het meer waaraan wij nu wonen. Toentertijd waren er aardschokken vóórdat de uitbarsting kwam.”

ONWEERACHTIG De aarde waarschuwde niet toen onlangs de vulkaan weer actief werd. ,,We hadden het in eerste instantie niet eens in de gaten, maar omdat het een vreemd langdurig onweerachtig geluid was, zijn we de tuin ingelopen en zagen en een hel rode lucht. Vanuit het niets een enorme uitbarsting. Eerst vonden we het wel spectaculair, en omdat we vanaf ons huis geen vrij uitzicht hebben op de vulkaan, zijn we even in de auto gestapt naar een vlakbij gelegen hoger gelegen gebied om foto’s te maken, maar we zagen al een enorme exodus op gang komen van auto’s, maar vooral van lopende mensen met hun schamele bezittingen op hun rug, lopend naar veiligere gebieden. Daar wil je niet tussen zitten. We zijn naar huis gegaan, hebben onze nood-koffer, geld en paspoorten gepakt, klaar om weg te gaan en geëvacueerd te worden.”

BEVINGEN De volgende ochtend leek - ondanks neerdalende as - het leven zich te herpakken, maar na bevingen van 5,3 op de Schaal van Richter (3,9 vlakbij de woning van Maarten en Marina) en de nieuwe dreiging van lava was het te gevaarlijk om te blijven. Na een waarschuwing van de gouverneur, afgelopen donderdag, pakten de twee hun koffers. Tien wijken werden geëvacueerd. ,,Mensen zijn ergens heen gestuurd waar niets was, geen voorzieningen, geen tenten, geen zeilen, geen sanitaire voorzieningen, geen eten, geen drinken, helemaal niets. Een humanitair drama van een enorme omvang.”

SCHADE Toen het Maarten en Marina te heet onder de voeten werd, gaf de Nederlandse ambassade niet thuis. Via een Belgische evacuatie kwamen ze weg, via Rwanda. De rust in Soest is relatief, stelt Schimmel. De materiële schade in Virunga is enorm. ,,Virunga voorziet 70% van Goma van elektriciteit via onze waterkrachtcentrales, maar door de lava zijn onze masten en kabels over een lengte van enkele kilometers verzwolgen. Het kost minimaal weken en 1.5-2 miljoen dollars om alles te herstellen. En omdat Virunga grote waterpompen en waterzuiveringen in Goma van elektriciteit voorziet, wat nu dus niet kan, is er kans op een cholera uitbraak. De eerste gevallen zijn helaas al geconstateerd.”

HULP Ondanks alles, gaan we over enkele dagen weer terug naar Goma. Want dáár werken en leven we, daar is onze hulp het meest nodig. Waar we ons ook sterk van bewust waren: wij hadden de keuze om weg te gaan, de lokale mensen hebben dat niet. Het park is afhankelijk van donaties en toerisme, maar toeristen komen er door ebola en corona nauwelijks nog. Mocht er naar aanleiding van dit verhaal de wens zijn Virunga te helpen, dat kan via de volgende link: www.virunga.org. Alvast onze dank!”

Door Johan van Beek