Stemmen tijdens de laatste verkiezingen voor de provinciale Staten.
Stemmen tijdens de laatste verkiezingen voor de provinciale Staten. Jaap van den Broek

Coronaproof stemmen, eventueel ook per post

10 maart 2021 om 07:00 Politiek

SOEST (ANP) Nederland maakt zich op voor unieke verkiezingen: middenin coronatijd openen de stembureaus volgende week hun deuren. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2017 stemde in de gemeente Soest 85,3 procent van de kiesgerechtigden. Wat de virusdreiging gaat betekenen voor de opkomst dit jaar is voer voor discussie.

Toegegeven, eventjes heeft John Horst dit keer getwijfeld over het voorzitterschap van ‘zijn’ stembureau. Al zo’n 45 jaar - ‘met soms een pauze’ - is Horst als vrijwilliger actief bij verkiezingen in de gemeente Deventer, de laatste 15 jaar als voorzitter in zijn woonplaats Okkenbroek. De twijfel werd niet ingegeven door de angst voor een corona-infectie, zegt de 67-jarige gepensioneerde ambtenaar.

Pas bij het lezen van de instructie voor stembureaus krabde Horst zich achter de oren. ,,Het eerste wat ik dacht was: is dit praktisch gezien wel te doen?” Hij somt op wanneer hij zijn mondmasker moet vervangen - na iedere pauze, na elke drie uur, na iedere slok drinken -, wanneer de handschoenen verwisseld moeten en wat er allemaal gereinigd moet worden. ,,Het wordt een drukke dag.”

UNIEKE VERKIEZINGEN Het worden ‘in alle opzichten’ unieke verkiezingen, zegt Bert van den Braak, als parlementair historicus verbonden aan de Universiteit van Maastricht. Volgende week mogen naar schatting van het Centraal Bureau voor de Statistiek ruim 13 miljoen Nederlanders hun stem uitbrengen, onder wie 35.800 inwoners van de gemeente Soest. Een deel kan dat vanuit huis regelen.
Zo mogen 70-plussers stemmen per post. Een primeur voor Nederland, zegt Van den Braak. ,,Ook het stemmen op meerdere dagen is niet eerder voorgekomen.” Om de drukte te spreiden kunnen kiezers in een beperkt aantal stembureaus per gemeente ook op 15 en 16 maart terecht. Deze extra dagen zijn vooral bedoeld voor kwetsbare groepen, maar alle kiezers mogen dan hun stem uitbrengen.

BESMETTINGSGEVAAR Of het hoge opkomstcijfer van de vorige Kamerverkiezingen, ruim 81 procent, wordt gehaald, is de vraag. Zo becijferde opiniepeiler Maurice de Hond dat 10 procent van de mensen die bij de vorige verkiezingen wel stemde, nu zegt niet naar de stembus te gaan vanwege besmettingsgevaar. Kajsa Ollongren, als minister van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor de verkiezingen, houdt het op 3 procent.

Stemmen op meerdere dagen is nooit eerder voorgekomen

,,Het is niet ondenkbaar dat corona de opkomst iets zal beïnvloeden”, zegt Van den Braak. ,,Maar met het briefstemmen en de twee extra dagen zijn er behoorlijke maatregelen genomen om iedereen de kans te bieden een stem uit te brengen.”

,,Mensen die echt willen stemmen, doen dat wel”, zegt ook Carolien van Ham, politicoloog aan de Radboud Universiteit. Ze wijst op de herindelingsverkiezingen die in november in zeven gemeenten werden gehouden. ,,Het aantal mensen dat toen niet stemde vanwege corona bleek vrij laag te liggen. Nu gaat het om nationale verkiezingen en zijn er extra opties om een stem uit te brengen.”

DEMOCRATISCHE PLICHT In zijn stembureau in Okkenbroek zal John Horst er in ieder geval alles aan doen om het stemmen coronaproof te laten verlopen. ,,Ik kan als voorzitter invloed uitoefenen op het verloop van de dag. Ingrijpen wanneer het nodig is: even opzij, was uw handen, houd afstand.”

Voor een corona-infectie is Horst niet bang. ,,Het is niet zo dat het me helemaal niets doet. Maar ik vind de verkiezingsdag altijd zo leuk en zie het als mijn democratische plicht mee te doen. Ik wil ervoor zorgen dat iedereen kan stemmen. Alle extra maatregelen neem ik daarbij op de koop toe.”

De gemeente Soest heeft al laten weten dat meer vrijwilligers zich hebben aangemeld. Alle stembureaus kunnen voldoende worden bemenst.

Om te voorkomen dat 17 maart tot ‘superspreading event’ verwordt, worden op alle stembureaus maatregelen getroffen. Een aantal daarvan opgesomd:
- In de stemlokalen kunnen kiezers en stembureauleden anderhalve meter afstand houden.
- Op iedere stemlocatie is een extra stembureaulid aanwezig dat kijkt of het niet te druk wordt en of iedereen zich aan de regels houdt. In heel Nederland zijn zo’n 70.000 stembureauleden en tellers nodig, een kwart meer dan normaal. Stembureauleden doen voordat ze met hun werk beginnen een gezondheidscheck.
- Stemhokjes, deurklinken en andere ‘contactpunten’ worden in ieder geval elk half uur schoongemaakt. Stempotloden worden na iedere aanraking gereinigd. In sommige gemeenten, waaronder Apeldoorn, krijgen kiezers een eigen potlood dat ze mee naar huis mogen nemen.
- Tussen de stembureauleden en kiezers staan spatschermen.
- Volmachtnemers, mensen die met een machtiging namens anderen stemmen, mogen naast hun eigen stem drie volmachtstemmen uitbrengen in plaats van de gebruikelijke twee.

Dit jaar zijn er strenge maatregelen van toepassing op de stembureaus.
Afbeelding
advertentie
advertentie