Herdenking stemmig en indrukwekkend

SOEST Het Taptoe-signaal wordt ten gehore gebracht door Raymond Roeten. Het kraakheldere trompetgeluid is de voorbode van twee minuten stilte. Het enige wat dan te horen is zijn de vogels die ongestoord hun voorjaarslied laten klinken. Het monument aan de Ir. Menkolaan is het stemmig decor van de 4-meiherdenking. Twee minuten om te herdenken, maar ook om te realiseren dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is.

De 4-meiherdenking is, 73 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, actueler dan ooit. Activisten poneren stellingen dat de jaarlijkse herdenking afgeschaft, dan wel aangepast moet worden. Gedreigd wordt met verstoring van de twee minuten stilte op de Dam. Bij het oorlogsmonument in Soest is niets van zo'n soort dreiging te bespeuren. De sfeer is gemoedelijk. Mensen komen vanuit alle starten wandelend of met de fiets richting de Ir. Menkolaan.

Wanneer de stille tocht vanaf het Griftland College over de Inspecteur Schreuderlaan richting het monument wandelt hebben naar schatting vijfhonderd mensen zich rond het monument verzameld. De Soester scouts vormen een menselijk lint. Mensen van het Gilde houden de wacht bij het monument.

Cees Vos regisseert de bijeenkomst met vaste hand en dito stem en weet te vertellen dat de 2e Van de Huchtschool het oorlogsmonument heeft geadopteerd. De school heeft deze eervolle taak overgenomen van het Griftlandcollege.

Wethouder Peter van der Torre heeft deze avond de rol van locoburgemeester. Burgemeester Metz is bij de herdenking in Soesterberg. Van der Torre legt namens de gemeente de eerste krans. Vervolgens bloemrijke eerbetogen van de jeugd van het Griftland, het Gilde, de ouderen van COSBO, het comité 4/5 mei en bloemen van Indië-veteranen. Het muziekgezelschap OBQ van PVO speelt 'Blijf mij Nabij'. Het koor PVOcaal ondersteunt met stemmige liederen.

De twee minuten stilte zijn indrukwekkend. Ook de bewoners van de nabijgelegen appartementen, die vanaf hun balkon op de eerste rang zitten, staan op bij het Taptoesignaal van Raymond Roeten. Het Wilhelmus wordt ingetogen gezongen. Na het volkslied volgen kransleggingen van Woongemeenschap Insulinde en De Raad van Kerken.

Locoburgemeester Van der Torre houdt een toespraak. ,,Na 73 jaar vrijheid is de oorlog in ons land nog steeds voelbaar. Het zijn vaak de kleine verhalen over het persoonlijk leven die veel impact hebben. Verhalen over offers, verraad en verdriet. Velen hebben het verzet tegen de bezetter met het grootste offer moeten betalen. Verzet is nooit een simpele keuze geweest. Vaak gebeurde het uit verontwaardiging. Het lijkt achteraf spannend en avontuurlijk. Maar angst is er altijd geweest."

Van der Torre vertelt vervolgens een verhaal uit het boek 'Mama het is oorlog' van Cecile Oranje. Het gaat over Jan Appelhof, die als jongen van 18 onderdook om niet tewerkgesteld te worden in Duitsland. Hij overleefde de oorlog, maar twee kameraden van hem werden doodgeschoten.

Dat lot onderging ook Inspecteur Schreuder. Leerlingen van de 2e Van de Huchtschool vertellen zijn minibiografie. Schreuder was inspecteur van politie in Soest. Hij weigerde mee te werken met de bezetter en wist verzetsmensen op tijd te waarschuwen wanneer de Duitsers hen wilden arresteren. De politieman werd in 1941 door de Sicherheitsdienst opgepakt. In 1942 werd hij, op 57-jarige leeftijd, geëxecuteerd in concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. De Inspecteur Schreuderlaan is vernoemd naar de oorlogsheld.

Marije Willigenburg, Milou Bouwhuis en Annabelle Maat dragen hun gedichten voor. Mooie woorden van deze jonge studenten van het Griftland. Milou verwoordt de 4-meiherdenking krachtig en treffend: ,,Verzet, een klein woord met een grote betekenis. Dankbaarheid en verdriet, dat gaat er door ons heen. Verzet, wij hadden liever dat het woord nooit had bestaan."