Mythe halteplaats ontkracht

SOESTERBERG Tijdens de in dorpshuis De Linde gehouden themaochtend "bakkie, plaatje en praatje" is een hardnekkige mythe ontkracht, namelijk dat de uitspanning Huis ten Halve aan de Rademakerstraat in Soesterberg halteplaats zou zijn geweest van de postkoetsen op de route van Arnhem naar Amsterdam.

Jan van Steendelaar

Deze postroute liep helemaal niet over Soesterberg maar over Amsterdam, Muiden, Naarden, Baarn, Amersfoort, Voorthuizen, Arnhem, en verviel in 1845 met de opening van de spoorlijn Amsterdam-Arnhem. ,,Huis ten Halve werd pas gebouwd in 1852, dus het verhaal van de postkoets is mooi maar klopt niet", zo was de conclusie van inleider Jan de Mos. Huis ten Halve moest het in de zomermaanden vooral hebben van bezoekers van de legeroefeningen in het Kamp bij Zeist. Het beleefde z'n bloeitijd vanaf 1913 na de oprichting Luchtvaartafdeling (LVA).

Zo'n veertig belangstellenden kwamen af op de themaochtend met als onderwerp de Postweg in Soesterberg. Er ontstond een levendige onderlinge discussie over de historische beelden van de Postweg en haar bewoners, verdwenen huizen, boerderijen en scholen en nog bestaande bebouwing.

POSTVERKEER Bij de aanleg van de Wegh der Weegen in 1650 waaraan de buitenplaatsen Sterrenberg, Moerbessenberg, Bloemheuvel en Oude Tempel, ontstonden, was er wel al sprake van postverkeer west-oost, dus van Utrecht naar Amersfoort, maar geen noord-zuid postroute over Den Bergh. De Postweg was toen geen publieke, doorgaande weg maar een smal zandpad in het midden van het vak Moerbessenberg. Later is door verkaveling langs deze weg het dorp ontstaan. Pas na 1920 is de weg verbreed toen er meer huizen werden gebouwd.

In de Franse tijd 1795-1813 was er wel enige tijd een kortere postroute vanuit Amsterdam, waar Lodewijk Napoleon verbleef in het paleis op de Dam, via Den Bergh naar zijn troepen die in Austerlitz gelegerd waren en verder over slechte zandwegen door naar Arnhem. De aanduiding Franse weg bij Elst geeft ook een indicatie over het gebruik van de weg. Na het vertrek van de Fransen is deze route snel vervallen.

In 1860 werd de spoorlijn Utrecht-Amersfoort en verder naar het noorden geopend. Dat was het moment dat de postkoetsen verdwenen. Er reden nog wel diligences tussen de stations, vergelijkbaar met de treintaxi's nu. Ze zijn overigens niet lang in het straatbeeld meer te zien geweest.

Na de introductie over de historie van de Postweg begon de presentatie van beelden en discussie over de huidige Postweg, van de Griendtlaan en Generaal Winkelmanstraat. De afbeeldingen en toelichting werden verzorgd door Bert van Soeren, bekend van zijn site OudSoesterberg.nl.

De volgende themaochtend is op 28 maart van 10.00 tot 12.00 uur in de Linde.