Herenboeren Frank van Geffen en Kees Rezelman (rechts) op de Soester Engh. Grond genoeg voor akkerbouw en veeteelt, maar waar is geschikte grond (20 hectare) beschikbaar?
Herenboeren Frank van Geffen en Kees Rezelman (rechts) op de Soester Engh. Grond genoeg voor akkerbouw en veeteelt, maar waar is geschikte grond (20 hectare) beschikbaar? Hans Veltmeijer

Ruim honderd herenboeren zoeken grond

29 december 2019 om 16:00 Maatschappelijk

SOEST Herenboerderij Soest staat in de startblokken. Er is een actief bestuur van tien kartrekkers met veel deskundigheid van duurzame boerenzaken en het aantal leden is de honderd al gepasseerd. Een boer vinden voor de landbouwcoöperatie is het punt ook niet, die komt uit de opleiding van Herenboeren Nederland. Grond, dat is de bottleneck.

Hans Veltmeijer

Een voorzichtig verzoek om hulp voor hun 'burgerinitiatief' aan de gemeenteraad en het college van Soest. Wellicht kunnen zij hun contacten aanwenden en de Herenboeren op weg helpen naar land? Dat verzoek werd afgewezen, om alle schijn van voortrekkerij ten opzichte van andere boeren te vermijden. Wel sprak de gemeenteraad unaniem steun uit voor het plan, en daar zijn de Herenboeren ook al heel blij mee.

Het had ook anders gekund, merkt Kees Rezelman op, secretaris van Herenboeren Soest. ,,Er zijn gemeentes die over dat ongemak heenstappen en er een gezamenlijk project van maken. Het geeft immers een concrete inkleuring aan allerlei gemeentelijke duurzaamheidsdoelen." De tijd vraagt er om, stelt Frank van Geffen vast. Hij is ook een van de kartrekkers.

,,Maar we willen ons niet afzetten tegen de huidige boeren. Destijds was een op productie gerichte landbouw heel logisch. Nu is een andere landbouw nodig, met als leidende vraag: wat biedt de grond ons om zonder ingrijpen te produceren? Er is geen winstprikkel en het eten is seizoensgebonden. De maakbaarheid die we gewend zijn in de supermarkt, gaat er zo vanaf."

Naast de duurzame productiewijze heeft het plan, dat in het najaar van 2017 werd gelanceerd, nog een ander idealistisch aspect, vindt Rezelman. ,,We willen de Herenboeren inbedden in de gemeenschap. We willen ook scholen een rol laten vervullen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en gepensioneerden erbij betrekken."
VERSNIPPERING Nu gaat de zoektocht naar grond geheel op eigen kracht voort. ,,We hebben een paar pannetjes op het vuur, maar we kunnen niets concreets zeggen", aldus Rezelman. Het blijkt een hele klus om land te vinden in Soest. Dat land is er natuurlijk wel, maar dan al in gebruik. En de boeren hebben tegenwoordig veel grond nodig voor hun koeien, om aan de regels voor weidemelk te voldoen. Daarnaast is de open polder beschermd gebied, daar mag niet zomaar van alles worden verbouwd.

En de gronden hebben vaak verschillende eigenaren. Die versnippering maakt de langdurige pacht van de benodigde twintig hectare niet eenvoudiger. De Engh is daar een voorbeeld van. Een prachtige locatie in het hart van Soest. ,,Ook te ingewikkeld", weet Rezelman. ,,Teveel eigenaren en daarnaast spelen hier archeologische regels. Hier moet helaas een streep door."

Dat was ook al gebeurd met Paleis Soestdijk. Daar was 'leuk contact' mee. Maar de MeyerBergman Erfgoed Groep, de huidige eigenaar van Paleis Soestdijk, zag af van een Herenboerderij op het landgoed. ,,Dat zou voor hun te complex worden gezien alle andere uitdagingen die hier al lagen", verklaart Van Geffen. Een overkomelijk minpuntje voor de Herenboeren zou de ligging buiten de gemeente Soest, in Baarn, geweest zijn. ,,We sluiten onze ogen niet voor deze mogelijkheden. Maar we zijn Soesters, we willen het heel graag in de gemeente Soest hebben."

VOORPRET De bedoeling is dat de grond in twee stukken wordt geknipt: de helft voor runderen en de andere tien hectare voor vele soorten groente en fruit. Tussen die gewassen door scharrelen dan varkens en kippen. Een fysieke boerderij zal er niet komen, hoogstens een soort marktkraam als uitgiftepunt en een schuur of loods voor de boer. De leden kunnen wekelijks hun portie seizoensproducten ophalen. Kees Rezelman beleeft al voorpret als hij eraan denkt. ,,Ik verheug me er nu al op om op zaterdag lekker te klooien op het land. Je kunt meehelpen, maar dat hoeft niet. De boer is de baas."

Het concept is berekend op maximaal tweehonderd huishoudens en met honderdvijftig leden kan er worden gestart. De teller staat nu op 107. Een huishouden, vanaf twee personen, wordt voor 2000 euro lid van de coöperatie, één persoon betaalt 1000 euro. Wekelijks betaalt ieder lid tien euro voor de boodschappen: groente, fruit en vlees.

ENTHOUSIAST In Boxtel draait al sinds 2016 de eerste Herenboerderij nieuwe stijl in Nederland. Met 180 leden op twintig hectare met 65 gewassen. Eigenlijk precies wat Herenboeren Soest voor ogen heeft. Regelmatig trekken de Soesters naar Boxtel voor een wandeling op het landgoed, met geïnteresseerde plaatsgenoten. Dat levert nieuwe leden op. Wethouder Aukje Treep en enkele ambtenaren zijn ook al eens mee geweest, en raakten enthousiast.

De start is al een paar keer vooruitgeschoven vanwege de grondkwestie en ook nu is 'het voorjaar van 2020' best ambitieus. Rezelman: ,,We zijn er steeds meer klaar voor, de maatschappij is er ook klaar voor. Maar we voelen ons niet opgejaagd. De leden willen dat we een goede beslissing nemen, en intussen komen er alleen maar leden bij."

advertentie
advertentie