In een gezondheidskolonie heerste een regime van 'rust, reinheid en regelmaat.'
In een gezondheidskolonie heerste een regime van 'rust, reinheid en regelmaat.' Archief Eempers

Bleekneusjes sterken aan in kolonies

24 november 2019 om 07:34 Historie

SOESTERBERG 'Bleekneusjes in Soesterberg en Soest' is het onderwerp van de themaochtend met historisch karakter die op woensdag 27 november in dorpshuis De Linde wordt gehouden. De bijeenkomst begint om 10:00 uur. Sprekers zijn organisator Jan de Mos uit Soesterberg en historiekenner René van Hal uit Soest.

Jan van Steendelaar

Bleekneusjes was de term die tussen 1883 en 1970 werd gebruikt voor stadskinderen die als gevolg van armoede, ondervoeding of gezondheidsproblemen tijdelijk in een gezondheidskolonie of vakantieoord werden geplaatst. In de gemeente Soest waren vijf van deze tehuizen, drie in Soesterberg en twee in Soest. Hoe het de bleekneusjes in die tijd in deze instellingen verging, is te zien en te horen op deze themaochtend.

OP KRACHTEN Het doel van de uitzending was om kinderen in een gezonde omgeving eens een aantal weken lichamelijk weer voldoende aan te sterken en ook geestelijk weer op krachten te laten komen. Dat gebeurde binnen een strak regime van 'rust, reinheid en regelmaat'. Met voldoende beweging in de natuur, verplichte lichamelijke oefeningen en in de vrije tijd gezamenlijk wandelen en buitenspelen. En natuurlijk veel eten, gezonde Hollandse kost, dikke pap (met klonten), stapels boterhammen en gekookte melk (met vellen).

DRIE WEKEN Niet elk kind kijkt positief op deze periode terug, maar er werden wel resultaten geboekt, al moest daarvoor de duur van het verblijf van in principe drie weken vaak wel met drie of zes weken en in een enkel geval zelfs nog langer worden verlengd.

BRAND De gemeente Soest heeft vijf tehuizen gekend die allemaal aan bod komen. De eerste was een tijdelijk onderkomen in Soesterberg in de voormalige hofstede Bloemheuvel, in 1906 voor zieke en ondervoede kinderen opengesteld door de in 1905 opgerichte Utrechtse Gezondheidskolonie. Er kwam na enkele jaren een eind aan de instelling toen deze door brand werd verwoest.

KINABU De tweede was nieuwbouw: De Stompert aan de Amersfoortsestraat in Soesterberg (1909), na een verbouwing omgedoopt in Hemalie. Het gebouw bestaat nog steeds. Er is een bedrijf in gevestigd. Het koloniehuis werd geëxploiteerd door de Vereniging 'Haagse Bleekneusjes'. De laatste en langst
bestaande in Soesterberg was Kinabu (1930), ook aan de Amersfoortsestraat. De kinderen van beide koloniehuizen ontmoetten elkaar wel eens tijdens een wandeling en dat leidde vaak tot minder vleiende opmerkingen over een weer, want iedereen kwam op voor zijn eigen kolonie. Kinabu is een aantal jaren geleden verhuisd naar Zeist. In het gebouw aan de Amersfoortsestraat is nu een bedrijf gevestigd.

TREIN 8.28 De kolonies in Soest waren van de stichting 'Trein 8.28 H.IJ.S.M.' met twee locaties: Nieuweweg (1910) aan de Kolonieweg en Vosseveld (1922) aan de Birkstraat, allebei voor mensen met een beperking. In de jaren '60 liep de behoefte om kinderen naar een gezonde omgeving te sturen terug en hebben alle tehuizen een andere functie gekregen.
Toegang tot de themaochtend is gratis.

advertentie
advertentie