Unieke kanons-loop naar militair museum

SOESTERBERG Als het om bijzondere militaire voorwerpen gaat waarvoor een passende bestemming wordt gezocht, is het Nationaal Militair Museum (NMM) daarvoor de geëigende plaats. Het heeft in het verleden de collectie dan ook meer dan eens kunnen uitbreiden met voorwerpen die tijdelijk of permanent worden afgestaan. Het museum krijgt er binnenkort opnieuw een bijzonder stuk bij: de smeedijzeren loop van een kanon uit het begin van de zestiende eeuw. Deze is afkomstig uit de Kasteeltuin in Culemborg.

Jan van Steendelaar

Het gemeentebestuur heeft besloten de kanons-loop in (langdurige) bruikleen af te staan aan het NMM. Hierdoor blijft het lokaal erfgoed eigendom van de gemeente. Het museum heeft als tegenprestatie aangeboden een replica van de kanonsloop te leveren inclusief nu ontbrekende affuit. Dit onderstel moet speciaal worden vervaardigd. Het is de bedoeling hiervoor Culemborgse scholieren in te schakelen. Het NMM wil hen hierbij adviseren.

Omdat de conditie van de kanons-loop in de loop der jaren sterk achteruit is gegaan, is conservatie en onder museale omstandigheden bewaren ervan de enige mogelijkheid om verdere achteruitgang te voorkomen. Op grond van de ouderdom en de zeldzaamheid van de kanons-loop is er alle aanleiding om deze voor het nageslacht te bewaren. Culemborg ziet zelf geen mogelijkheden om de loop te cionserveren, reden om hiervoor een beroep te doen op het Nationaal Militair Museum.

De kanons-loop is bijzonder Culemborgs erfgoed.Het kanon kwam tevoorschijn tijdens baggerwerkzaamheden in de stadsgracht in de jaren twintig van de vorige eeuw. Door zijn ouderdom en lengte van 270 cm. is het kanon uniek in zijn soort in Nederland. De herkomst en oorspronkelijke functie van het kanon zijn niet bekend. De kanons-loop is incompleet: het zogeheten kamerstuk (waarin kruit en kanonskogel werden gestopt) ontbreekt.

De vrijwilligers van de Stichting Kasteeltuin hebben het kanon jarenlang tentoongesteld en verzorgd door het regelmatig in te smeren met parafine. Desondanks is de conditie van de kanons-loop achteruitgegaan door de voortdurende blootstelling aan de invloeden van weer en wind. Om de loop in de buitenlucht te kunnen blijven tentoonstellen zou een ingrijpende behandeling nodig zijn die niet meer ongedaan kan worden gemaakt. Een dergelijke onomkeerbare ingreep is vanuit kunsthistorisch en restauratief-ethisch oogpunt niet aanvaardbaar, omdat het afbreuk doet aan de authenticiteit en wetenschappelijke betekenis van het object. Een adequate maar minder ingrijpende conserveringsmethode betekent dat het kanon binnen, onder museale omstandigheden moet worden bewaard. Die kan Culemborg niet bieden. 

Vanwege het unieke karakter van de kanons-loop wil het Nationaal Militair Museum het object graag toevoegen aan de nationale collectie en tentoonstellen in Soesterberg. In ruil daarvoor heeft het museum aangeboden een natuurgetrouwe replica van het kanon te leveren, compleet met kamerstuk en affuit, zodat het verhaal in Culemborg verteld kan blijven worden.

Zodra de kanons-loop in de collectie is opgenomen, zal het museum hieraan de nodige bekendheid geven.Op deze manier hebben alle betrokken partijen er voordeel bij.